پیام امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) در رابطه با حق

یکی از مشکلات دنیا شناخت حق است که حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود: الحق اوسع الاشیاء فی التواصف و اضیق الاشیاء فی التناصف. (1) حق در مقام گفتار و توصیف میدان وسیعی دارد، اما در مقام عمل مشکل می شود و میدان وسیعش مبدل به دائره ضیق و تنگ می گردد. بنابر این اگر بخواهیم به مشکل بر نخوریم باید به حقی که شناخته شده است به پیوندیم.

متن پیام

و الحق معنا فلن یوحشنا من قعد عنا و نحن صنائع ربنا و الخلق بعد صنائعنا. (2)

حق با ماست و هر کس از اطاعت ما سرپیچی کند ما را به وحشت نمی اندازد و ما دست پرورده پروردگاریم و آفریده های بعد از ما دست پرورده ما هستند.

شایان ذکر است که مشکل شناخت هر حقی با مراجعه به اهلش حل می شود و چون ما هیچ گونه شک و تردیدی در حقانیت حضرات معصومین علیهم السلام ندرایم پس چه بهتر حق را از طریق حق بشناسیم.

  ×××××××

پاورقی:(1) غررالحکم.

  (2) بحار جلد 53 صفحه 178.

هفده نوع اطّلاعات

مرحوم کلینى - صاحب کتاب شریف کافى - به نقل از برادرش ، اسحاق بن یعقوب حکایت نماید:

سؤال هاى مختلفى را نوشتم و خدمت وکیل خاصّ امام زمان عجّل اللّه تعال فرجه الشّریف ، به نام ابوجعفر محمّد بن عثمان عَمرى رفتم و از او تقاضا کردم تا جواب سؤال هاى مرا از حضرت حجّت علیه السلام دریافت نماید.

پس از گذشت مدّتى کوتاه ، جواب کلّیه آن سؤ ال ها را به عنوان توقیع آن حضرت - به این شرح - دریافت کردم :

آنچه پیرامون منکرین و مخالفین من از خویشان من و پسر عمویم سؤ ال کردى ، پس بدان که بین خداوند متعال و هیچ یک از بندگانش خویشاوندى وجود ندارد؛ و هر که منکر من باشد، من نیز از او بیزار هستم و باید بداند که راه او همچون راه پسر حضرت نوح علیه السلام مى باشد.

و امّا نسبت به عمویم جعفر و فرزندانش ، همانند راه و روش برادران یوسف علیه السلام است .

و امّا نسبت به فقّاع ، حرام مى باشد؛ ولى آب جو - که در منازل گرفته مى شود - مانعى ندارد.

و آنچه از اموال - به عنوان خمس ، زکات و دیگر وجوهات شرعیّه را که از شما - دریافت مى کنیم ، جهت تطهیر و تزکیه - نفوس و ثروت خود - شما است ، هر که مایل بود بپردازد و هر که مایل نبود نیازى به آن نیست .

و نسبت به زمان ظهور و فرج ، مربوط به خداوند متعال است و هر که تعیین وقت نماید، دروغ گفته است .

و کسانى که معتقد باشند که امام حسین علیه السلام زنده است و کشته نشده ، کافر و گمراه خواهند بود.

و حوادث و مسائلى که رخ مى دهد به علماء و فقهاء - راویان احادیث ما مراجعه کنید، چون که آن ها حجّت من بر شما و من حجّت خدا بر آن ها هستم .

امّا محمّد بن عثمان عَمرى ، خداوند از او و از پدرش راضى و خوشنود باشد؛ او مورد وثوق من و نوشته هاى او همانند نوشته من مى باشد.

و امّا محمّد بن علىّ بن مهزیار اهوازى ، خداوند دل او را نورانى و روشن نماید و شکّهاى او را زایل گرداند.

و آن مقدار پولى را - که طبق وصیّت اسحاق با فروش کنیزانِ آوازه خوانش ‍ - براى ما فرستاده ، مورد قبول نیست ؛ مگر آن که طاهر گردد، چون اُجرت و قیمت غنا و آوازه خوانى حرام است .

امّا محمّد بن شاذان ، مردى از شیعیان و دوستان ما مى باشد.

و ابوالخطّاب محمّد بن ابو زینب ، ملعون - و خبیث است و نیز اصحاب و یاران او ملعون هستند، با آن ها هم نشین و هم سخن مباش ، چون که من و پدران من از آن ها بیزار مى باشیم .

و آن هائى که اموال ما را - و آنچه مربوط به ما باشد - بى جهت حلال و مباح بدانند و مصرف کنند - آن اموال برایشان - همچون آتش دوزخ خواهد بود.

و امّا خمس - یعنى سهم امام و سهم سادات - را براى شیعیان و دوستان خود حلال و مباح کرده ایم و تا هنگام ظهور، مى توانند مورد استفاده قرار دهند.

و آن هائى که در دین و شریعت خداوند متعال و یا نسبت به ما - اهل بیت عصمت و طهارت - شکّ دارند، اگر توبه کنند پذیرفته است و نیازى نداریم که براى ما چیزى ارسال نمایند.

و نسبت به علّت وقوع غیبت : اوّلا که خداوند متعال در قرآن فرموده است : وَ لا تَسْئَلُوا عَنْ اءشْیاءَ إنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ.( 1) یعنى ؛ از بعضى مسائل سؤال نکنید، چون که موجب ناراحتى شما خواهد شد.

و ثانیا هر یک از ائمّه اطهار و پدرانم در حکومتِ یکى از ظالمان قرار گرفته بودند؛ ولى من هنگامى ظهور مى نمایم که هیچ ظالمى قدرت و اراده اى ندارد.

امّا این که چگونه از وجود من در زمان غیبت استفاده و بهره گیرى شود؟

همانا جریان و موضوع غیبت من همانند خورشید است که ابر جلوى آن را پوشانیده باشد، بدانید که من براى موجودات زمینى وسیله امنیّت و آسایش هستم ، همان طورى که ستارگان براى اهل آسمان امان هستند.

و از آنچه برایتان مفید نیست و سودى ندارد، سؤ ال نکنید و خود را به زحمت نیندازید، و سعى نمائید براى تعجیل ظهور و فرج من بسیار دعا کنید.

و در خاتمه ، اى اسحاق ! سلام بر تو و بر کسانى باد که از نور هدایت ما اهل بیت عصمت و طهارت پیروى کنند.(2)

××××××

پاورقی:1- سوره مائدة : آیه 101.

2- غیبة شیخ طوسى : ص 176، ح 247، إ کمال الدّین :ص 483، ح 4، الخرایج والجرایح : ج 3، ص 1113، ح 30، احتجاج طبرسى :ج 2، ص ‍ 542، ح 344، إعلام الورى :ج 2، ص 270.

حدیث روز

پیشتاز ارباب تصوّف و عرفان، محمّد بن علی بن محمّد طائی، مشهور به : « محی الدّین ، ابن عربی » و ملقّب به : « شیخ اکبر »، متولد 560 ه" . و متوفّای 638 ه" . در کتاب معروف : « فتوحات مکّیّه » فصلی را به حضرت مهدی - عجّل اللَّه تعالی فرجه الشّریف - اختصاص داده ، احادیثی را از رسول اکرم - صلّی اللَّه علیه و آله - در سیرت آن حضرت روایت کرده ، از آن جمله است:

  « یَقْفُو أَثَری لا یُخْطی »:

  « مهدی علیه السّلام قدم در جای پای من می گذارد و هرگز خطا نمی رود ».

  ××××××

- فتوحات مکیّه ، ج 3 ص 332 ( باب 366 ).

ابن عربی بر طبق این نصّ صریح رسول خدا - صلّی اللَّه علیه و آله - به عصمت حضرت بقیة اللَّه - ارواحنا فداه - معتقد می شود و در چند مورد از این کتاب ، به استناد حدیث فوق ، بر عصمت آن حضرت تأکید می کند و می گوید :

  « مهدی علیه السّلام حجّت خدا بر اهل زمان است، ومقام او همسنگ پیامبران عظیم الشّأن الهی است ».

  ××××××

- همان مدرک ، ص 338.

پیام امام زمان در رابطه با منکرین وجود مقدسش

زنده بودن و در پس پرده غیبت قرار داشتن حضرت ولی عصر علیه السلام از نظر شیعه غیر قابل انکار است و در این رابطه کتاب ها نوشته شده، حتی جمعی از علمای بزرگ اهل سنت و جماعت نیز در این باره اعتقادی راسخ دارند و قلمفرسائی هم کرده اند .و در مدینه منوره میان مسجد النبی برفراز حاشیه دیوارها نام امامان ما بطور پراکنده مکتوب است، اما در کنار نام حضرت مهدی علیه السلام کلمه (حی) جلب توجه می کند و این بهترین دلیل است بر اینکه گروهی از اهل سنت نیز بر این اعتقادند که حضرت مهدی علیه السلام زنده است. اما عده ای هم نمی توانند مطلب مذکور را باور نمایند، لذا در حال انکار قرار دارند. اینجا است که حضرت برای این گونه افراد پیام فرستاده که ملاحظه می فرمائید:

متن پیام

لیس بین الله عز و جل و بین احد قرابه و من انکرنی فلیس منی و سبیله سبیل ابن نوح. (1)

 بین خداوند بزرگ و هیچ کس خویشاوندی وجود ندارد و هر کس مرا انکار کند از من نیست و راه او راه پسر نوح علیه السلام است.

  ××××××

پاورقی:(1) کمال الدین: صفحه 484.

نظراهل تسنن درباره حضرت مهدی(عج الله تعالی)

علمای عامه نیز موضوع قیام دادگرانه ی قائم را پذیرا شده و بزرگان از متأخرین و متقدمین آنها بر این موضوع اذعان داشته اند:

  - حافظ محمد بن یوسف گنجی شافعی، ابن حجر هیثمی از علمای قرن هفتم: «از او (امام حسن (ع)» یک فرزند باقی ماند و او امام منتظر صلوات الله علیه است. (1) .

  - ابن خلدون از مشاهیر سده ی هفتم: «بدان مشهور بین همگی اهل اسلام در طول زمانها این بوده است که مردی از اهل بیت رسول خدا (ص) که دین را نصرت بخشد و عدل را ظاهر گرداند ظهور می فرماید: مسلمانان پیرویش کنند و بر ممالک اسلامی چیره شود و نامش مهدی است. (2) .

  - شیخ علی ناصف از علمای معاصر: «مهدی منتظر از این امت است - تا آنجا که می گوید - و بر این عقیده اند اهل سنت از متقدمین و متاخرین. (3) .

*******

پاورقی: (1) منتخب الاثر پاورقی 6 ص 324.

  (2) مقدمه ابن خلدون ص 367 - بنقل از نوید امن و امان ص 100.

 (3) المهدی المنتظر من هذه الامه الی ان قال - و علی هذا اهل السنه سلفا و خلفا غایه المامول جلد 5 ص 381 - بنقل از کتاب فوق الذکر ص 101.

عقیده مندی مسلمین به ظهوروقیام مهدی(عجل الله تعالی)

هنگامی که درصدد بررسی جامعه ی مقارن قرن دوم و سوم برآئیم و برخی جریانات این عصر را به تجزیه تحلیل درآوریم، به این دیدگاه دست می یابیم که چگونه اعتقاد به ظهور و قیام مهدی پیروزمند عدالت گستر به گونه ای شگفت درنهاد جامعه مستقر بوده است. آنگونه که پیدایش دو گروه منسوبین (در قرون صدر اسلام) و مدعیان مهدویت منوط به همین عقیده مندی است.

دسته ی اول مردمی خوشنام و نامور بودند که سر ستیز با حکام زمانه داشتند، اما خود صاحب داعیه ای نبودند، و از آنجا که آن دو خصوصیت جزء ویژگیهای مهدی موعود است - و مردم هم از ایشان تنها همان دو را در خاطر داشتند - انتساب آنها به مهدویت صورت گرفت.

اما گروه دوم مردمانی نابکار و ریاست خواه و فرصت طلب بودند که خود را قائم منتظر خوانده و وعده ی نجات بخشی انسانها از چنگال ظالمان داده و مردم جاهل و ساده لوح هم که از قائم تنها اصلاح طلبی و عدل گستری وی را شنیده بودند - در تنگنای روزگار این ندای ظاهر فریب را سروش مهدی پنداشته و گرد آنها جمع شدند.

در دسته ی اول اشخاصی مانند محمد حنفیه (فرزند حضرت علی (ع)) و زید بن علی (فرزند امام سجاد (ع)) و اسماعیل به موسی الکاظم (ع) قرار دارند. (1) .

گروه دوم برخلاف منسوبین از تنوع بیشتری برخوردارند که نخستین آنها عموی حضرت حجت (ع) جعفر کذاب (پسر امام دهم حضرت هادی (ع) است و از متاخرین هم غلام احمد قادیانی (در پاکستان) و میرزا علیمحمد باب شیرازی می باشد.

  ×××××××

پاورقی:(1) کمال الدین صفحات 32 تا 40.

سرپرستی امام زمان(عج الله تعالی) در پیام آن حضرت

هر قوم و ملتی نیاز به زمامدار دارند و این یک امر اجتناب ناپذیر است ملت و مردم بی سرپرست مانند رمه بی شبانند که هر آن خطر آنها را تهدید می کند، ولی در مکتب اسلام سرپرستی با مکتبهای دیگر فرق دارد. در جهان خارج از اسلام سرپرستی و زمامداری مختص به صاحبان زر و زور بوده و هست، ولی در اسلام سرپرستی جنبه انتصاب دارد که امام هر زمان عهده دار چنین منصبی خواهد بود. و در عصر غیبت با توجه خاصی که آن حضرت به ما دارد افراد شایسته ای زمام امر مسلمین را به دست گرفته اند

تا مسلمین از دین و ایمان و امام زمان علیه السلام رو گردان نباشند.

 اینک متن پیام حضرت ولی عصر علیه السلام را در این رابطه می خوانید:

متن پیام

انا غیر مهملین لمراعاتکم، و لا ناسین لذکرکم، و لولا ذلک لنزل بکم اللاواء و اصصلمکم الاعداء. (1)

 ما از رسیدگی و سرپرستی شما کوتاهی و اهمال نکرده و یاد شما را از خاطر نبرده ایم. که اگر جز این بود دشواری ها و مصیبتها بر شما فرود می آمد و دشمنان شما، شما را ریشه کن می نمودند.

*****

پاورقی:(1) بحار جلد 53 صفحه 175.

نظراهل تسنن درباره حضرت مهدی(عج الله تعالی)

علمای عامه نیز موضوع قیام دادگرانه ی قائم را پذیرا شده و بزرگان از متأخرین و متقدمین آنها بر این موضوع اذعان داشته اند:

  - حافظ محمد بن یوسف گنجی شافعی، ابن حجر هیثمی از علمای قرن هفتم: «از او (امام حسن (ع)» یک فرزند باقی ماند و او امام منتظر صلوات الله علیه است. (1) .

  - ابن خلدون از مشاهیر سده ی هفتم: «بدان مشهور بین همگی اهل اسلام در طول زمانها این بوده است که مردی از اهل بیت رسول خدا (ص) که دین را نصرت بخشد و عدل را ظاهر گرداند ظهور می فرماید: مسلمانان پیرویش کنند و بر ممالک اسلامی چیره شود و نامش مهدی است. (2) .

  - شیخ علی ناصف از علمای معاصر: «مهدی منتظر از این امت است - تا آنجا که می گوید - و بر این عقیده اند اهل سنت از متقدمین و متاخرین. (3) .

*******

پاورقی: (1) منتخب الاثر پاورقی 6 ص 324.

  (2) مقدمه ابن خلدون ص 367 - بنقل از نوید امن و امان ص 100.

 (3) المهدی المنتظر من هذه الامه الی ان قال - و علی هذا اهل السنه سلفا و خلفا غایه المامول جلد 5 ص 381 - بنقل از کتاب فوق الذکر ص 101.

وادی السلام در آستانه ظهور

مولای متقیان، امیرمؤ‌منان، حضرت علی (ع) به هنگام ترسیم خط سیر حضرت بقیه اللّه (ارواحنافداه) در روزهای آغازین ظهور به سوی پایتخت دولت کریمه می‌فرماید:

کَأ‌نّی بِهِ قَد عَبَرَ مِن وادِی السلامِ اِلی مَسجِدِ السهلِه ِ، عَلی فَرَسٍ مُحَجلٍ، (1) لَهُ شِمراخٌ (2) یَزهُو، وَیَدعُو، وَیَقُولُ فی دُعائِهِ: لا اِلهَ اِلا اللّهُ حَقّاً حَقّاً....

گویی او را با چشم خود می‌بینم که از «وادی السلام» عبور کرده، بر فراز اسبی که سپیدی پاها و پیشانی‌اش می‌درخشد و برق می‌زند، به سوی مسجد سهله در حرکت است و زیر لب زمزمه‌ای دارد و خدای را این‌گونه می‌خواند: لااله الا الله حقا حقا.... (3) .

******

پاورقی

  (1) محجّل: اسبی که قسمتی از پاهای آن سفید و درخشان باشد. (لسان العرب، ج 3، ص 65).

  (2) شمراخ: سپیدی باریک و هلال‌گونه‌ای که از پیشانی اسب سوی لب‌هایش کشیده شود. (فقه‌اللّغه، ثعالبی، ص 67).

  (3) دلائل الامامه، ص 458؛ العدد القویّه، ص 75؛ بحارالانوار، ج 52، ص 391؛ ج 94، ص 365؛ منتخب الا‌ثر، ج 3، ص 250.

نظر دانشمندان اهل سنت درباره امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه)

ابن حجر در صواعق محرقه ص 99 می نویسد: اخبار از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم درباره خروج مهدی و اینکه او از اهل بیت پیغمبر است به حد تواتر و استفاضه رسیده. (1) .

شبلنجی در نور الابصار ص 231 می نویسد اخبار از پیغمبر اکرم درباره مهدی و اینکه او از اهل بیت است و زمین را پر از عدل و داد می کند به حد تواتر رسیده است. زینی دحلان مفتی مذهب شافعیه در جزء دوم از فتوحات اسلامیه ص 322 می نویسد: روایاتی که درباره ظهور مهدی رسیده بسیار زیاد و متواتر است که بعضی از آنها صحیح و بعضی حسن (2) و بعضی ضعیف است قسمت ضعیف بیشتر است ولی کثرت این روایات و راویانش باعث تقویت این روایات شده به طوری که یقین و قطع را ایجاد می کنند.

در همان صفحه می نویسد علامه محمد بن رسول برزنجی در آخر کتاب خود به نام اشراط الساعه می نویسد: اخباری که درباره مهدی رسیده متواتر است و این قطعی است که او از اولاد فاطمه علیهماالسلام و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد اما معین کردن تاریخ برای ظهورش صحیح نیست زیرا این رازی است که جز خدا کسی نمی داند و از شارع مقدس تاریخ ظهور او تعیین نشده. (3) .

سویدی در سبائک الذهب ص 78 می نویسد اتفاق دانشمندان بر این است که در آخر الزمان حضرت مهدی قیام خواهد کرد و زمین را پر از عدل و داد خواهد نمود روایات درباره آن جناب و ظهورش بسیار زیاد است.

ابن خلدون در مقدمه خود ص 367 می نویسد: مشهور بین تمام دانشمندان اسلام این است که بالاخره در آخر الزمان مردی از اهل بیت پیغمبر ظهور خواهد کرد که دین را تقویت کند و عدالت را در جهان بگستراند و تمام مسلمانان از او پیروی خواهند کرد. و بر تمام جهان اسلام استیلا خواهد یافت نام او مهدی است.

شیخ منصور ناصف در کتاب غایة المامول ج 5 ص 362 می نویسد: باب هفتم درباره خلیفه مهدی رضی الله عنه، شهرت یافته بین دانشمندان گذشته و حاضرین اینکه در آخر الزمان قطعا مردی از اهل بیت پیغمبر ظهور خواهد کرد که بر ممالک اسلامی استیلا خواهد یافت، و مسلمانان از او پیروی می کنند و عدالت می ورزد و دین را کمک خواهد کرد.

پس از ظهور او دجال پیدا خواهد شد و عیسی از آسمان فرود می آید دجال را می کشد و یا کمک به مهدی خواهد کرد و در کشتن دجال.

روایات حضرت مهدی را تعداد بسیار زیادی از بهترین صحابه نقل کرده اند و بزرگان محدثین ذکر نموده اند از قبیل ابی داود و ترمذی و ابن ماجه و طبرانی و ابی یعلی و بزار و امام احمد و حاکم و ملا علی متقی در کتاب برهان در علامات مهدی آخر الزمان فتوای چهار نفر از دانشمندان چهار مذهب اهل سنت را درباره حضرت مهدی نقل می کند آن چهار نفر عبارتند از ابن حجر شافعی مولف قول مختصر و ابوالسرور احمد بن ضیاء حنفی و محمد بن محمد مالکی و یحیی بن محمد بن حنبلی.

این چهار نفر فتوی به واقعیت ظهور حضرت مهدی و اینکه روایات صحیحی در مورد او و صفات و ظهورش رسیده و گرفتاریها که قبل از ظهورش به وقوع خواهد پیوست از قبیل خروج سفیانی و فرورفتن زمین نقل می کند. (4) .

ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه ج 2 ص 535 می نویسد تمام مسلمانان اتفاق کرده اند بر اینکه دنیا و تکلیف پایان نخواهد یافت مگر اینکه حضرت مهدی ظهور نماید.

دانشمندان اهل سنت درباره حضرت صاحب الزمان روحی فداء کتابهای مستقلی نوشته اند که به چند کتاب آن اشاره می کنیم.

حافظ ابی نعیم اصفهانی کتاب صفة المهدی و مناقب المهدی. گنجی شافعی کتاب بیان در اخبار صاحب الزمان .ملا علی متقی کتاب برهان در علامات مهدی آخر الزمان. عباد بن یعقوب رواجینی کتاب اخبار المهدی، سیوطی کتاب عرف الوردی فی اخبار المهدی. ابن حجر عسقلانی کتاب مختصر در علامات مهدی منتظر. شیخ جمال الدین یوسف بن یحیی دمشقی. کتاب عقد الدرر فی اخبار الامام المنتظر مهدی آل الرسول تالیف علی بن سلطان محمد هروی حنفی، فوائد الفکر فی ظهور مهدی المنتظر تالیف شیخ مرعی. الشرب الوردی فی مذهب المهدی تالیف ملا علی القادری العالم الشهیر. فرائد فوائد الفکر فی الامام المهدی المنتظر تألیف المقدسی، الرد علی من حکم و قضی ان المهدی جاء و مضی تألیف ملا علی قاری متوفی 1014 کتاب المهدی تألیف ابی داود این کتاب از کتب سنن ابی داود است و مکرر طبع شده ارشاد المهتدی فی نقل بعض الاحادیث و الاثار الواردة فی شأن المهدی تالیف محمد علی حسین البکری المدنی. (5) .

اکنون که شمه از نظر دانشمندان اهل سنت و کتابهائی که درباره صاحب الامر نوشته اند ذکر کردیم خوانندگان عزیز توجه خواهند نمود که انتظار ظهور ولی عصر اختصاص بشیعه ندارد .

  ******

پاورقی

  (1) خبر متواتر خبری است که آنقدر نقل شده باشد که قطع به مضمون آن حاصل شود.

  (2) نقل از منتخب الاثر ص 4.

  (3) نقل از منتخب الاثر ص 4.

  (4) نقل از منتخب الاثر در پاورقی ص 6 و 7 و 8.

  (5) نقل از المهدی سید صدرالدین و نوید امن و امان در کتاب اخیر 32 کتاب درباره حضرت مهدی از نوشته های اهل سنت نام برده.